Đánh thức tiềm lực Phù Mỹ

Đánh thức tiềm lực Phù Mỹ

18:15', 31/8/ 2003 (GMT+7)

Khu kỷ niệm chiến thắng Đèo Nhong - Dương Liễu Là một huyện đồng bằng ven biển, Phù Mỹ có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế xã hội như: hệ thống đường giao thông khá hoàn chỉnh, tài nguyên khoáng sản dồi dào, khả năng phát triển các ngành nghề lớn... Trong giai đoạn phát triển mới, Phù Mỹ tập trung vào những mục tiêu lớn: phát triển nghề nuôi tôm trên cát, tăng cường năng lực khai thác khoáng sản titan, đá granite, chế biến thủy sản... * Sơ lược về địa lý - hành chính Phù Mỹ là huyện đồng bằng rộng nằm ở đoạn giữa của tỉnh Bình Định, phía bắc giáp huyện Hoài Nhơn, nam và tây nam giáp huyện Phù Cát, tây bắc giáp huyện Hoài Ân, hướng ra biển khơi... Hiện nay Phù Mỹ có hơn 186.000 dân, riêng thị trấn Phù Mỹ có gần 2.000 dân. Năm 1471 Phù Mỹ là một phần của huyện Phù Ly thuộc phủ Hoài Nhơn. Đến năm 1832 Phù Ly được chia làm hai huyện: Phù Cát và Phù Mỹ, lấy sông La Tinh làm ranh giới tự nhiên, lỵ sở của Phù Mỹ đóng tại thôn Trà Quang (tổng Trung Bình, nay là thị trấn Phù Mỹ). Năm 1939 Phù Mỹ được nâng cấp lên thành cấp phủ, với 6 tổng: An Bình, Bình Thành, Hòa Lạc, Trung Bình, Trung Thành, Vạn Định. Sau Cách mạng tháng 8-1945, phủ và các tổng ở Phù Mỹ được đặt lại tên theo tên các chiến sĩ yêu nước nổi tiếng ở địa phương. Năm 1946 bỏ cấp tổng, lấy lại tên huyện như cũ, Phù Mỹ lúc này có 37 xã. Đến cuối năm 1947 đầu năm 1948 dồn lại còn 14 xã: Mỹ Cát, Mỹ Chánh, Mỹ Đức, Mỹ Hiệp, Mỹ Hòa, Mỹ Lộc, Mỹ Lợi, Mỹ Phong, Mỹ Quang, Mỹ Tài, Mỹ Thành, Mỹ Thọ, Mỹ Thắng, Mỹ Trinh. Trước năm 1975, chính quyền Sài Gòn đổi huyện Phù Mỹ thành quận, đổi thôn thành ấp, điều chỉnh một số địa danh, địa giới hành chính, toàn Phù Mỹ khi ấy có 115 ấp. Sau năm 1975, chính quyền cách mạng lấy lại đơn vị hành chính huyện, Phù Mỹ lúc này có 14 xã, 115 thôn. Tháng 12-1991 thành lập thị trấn Phù Mỹ gồm các thôn: Trà Quang (Mỹ Quang), An Lạc Đông, Phú Thiện (Mỹ Hòa), Diêm Tiêu (Mỹ Trinh). Hiện nay huyện Phù Mỹ gồm có 2 thị trấn: Phù Mỹ, Bình Dương và 17 xã gồm: Mỹ An, Mỹ Cát, Mỹ Chánh, Mỹ Chánh Tây, Mỹ Châu, Mỹ Đức, Mỹ Hiệp, Mỹ Hòa, Mỹ Lộc, Mỹ Lợi, Mỹ Phong, Mỹ Quang, Mỹ Tài, Mỹ Thành, Mỹ Thọ, Mỹ Thắng, Mỹ Trinh. * Đôi nét về con người và văn hóa Các sử gia triều đình nhà Nguyễn đã ghi nhận về phong thái, đức tính của người Phù Mỹ trong Đồng Khánh dư địa chí như sau: "Cần kiệm tột bậc là Phù Mỹ. Chuộng gốc nhiều, theo ngọn ít. Kẻ sĩ siêng cần, giàu chuyên học, dân cần cù, giản dị". Phù Mỹ vốn là đất hiếu học của Bình Định, từng sản sinh ra nhiều nhà khoa bảng trẻ tuổi học rộng tài cao, đức độ và khí phách. Cuối thế kỷ 18 có Cao Tắc Tựu, Phạm Văn Tung, Trần Bá Hữu, Lê Văn Trung... nổi tiếng văn võ song toàn, có nhiều đóng góp lớn cho phong trào nông dân Tây Sơn. Trước 1945, Phù Mỹ chỉ có 2 trường tiểu học ở Trà Quang, An Lương cùng một số ít trường ở tổng và làng nên nhân dân tự mở ra nhiều trường tư thục, gia đình học hiệu. Những năm đất nước bị chia cắt, ở cả hai miền Nam - Bắc, Phù Mỹ đều có nhiều học sinh sinh viên giỏi, điều đặc biệt là họ đều yêu nước, yêu quê hương và dân tộc Việt Nam. Kho tàng văn hóa dân gian của Phù Mỹ khá phong phú, số lượng ca dao, tục ngữ, hò vè... mà các nhà nghiên cứu sưu tầm được trên đất Phù Mỹ khá nhiều, tiêu biểu nhất có vè Chàng Lía. Văn hóa dân gian ở Phù Mỹ nồng đượm tình người, giàu hương sắc địa phương. Dân phù Mỹ rất ưa chuộng dân ca bài chòi và hát tuồng. Hát tuồng rất phổ biến tại những làng chài ven biển, tại các lễ hội cầu ngư, người ta thường tổ chức hát lăng, biểu diễn chèo bá trạo. Ở những làng quê phổ biến các hình thức hát hò, hát kết của các đôi trai gái trao gởi tâm tình... Hát hò, dân ca bài chòi là một trong những hình thức mà người Phù Mỹ sử dụng nhiều để thể hiện sự giàu có về tâm hồn của mình. * Lịch sử đấu tranh hào hùng Trước Cách mạng tháng Tám 1945, Phù Mỹ từng nổi tiếng với phong trào chống sưu cao thuế nặng (1908), nhiều văn thân yêu nước đã bị thực dân Pháp giết hại do vận động chống thực dân xâm lược. Trong giai đoạn 1945-1954, nắm chắc chiến lược "kháng chiến, kiến quốc" Đảng bộ và nhân dân Phù Mỹ đã gặt hái nhiều thành công, trở thành một phần quan trọng của hậu phương lớn tiếp sức cho tiền tuyến. Trong giai đoạn này nhiều phong trào như: xây dựng nếp sống mới, bình dân học vụ, đi dân công tiếp vận, giúp đỡ gia đình liệt sĩ, chăm sóc thương binh... đã được nhân dân nhiệt liệt hưởng ứng. Trong kháng chiến chống Mỹ, Phù Mỹ là một trong những địa bàn bị đánh phá ác liệt nhất. Nhưng cũng chính ở đây, nhiều trận thắng lớn đã diễn ra tại đây, điển hình có trận Đèo Nhong - Dương Liễu (2-1965) góp phần giải phóng gần hết huyện trong năm 1965, trận Núi Mun (Mỹ Tài, 1974)... * Tiềm năng kinh tế Dưới lòng đất của Phù Mỹ có khá nhiều khoáng sản chưa được điều tra khảo sát đánh giá một cách bài bản như: quặng sắt (Mỹ Châu), titan (Mỹ Thành, Mỹ Thọ), đá ốp lát (Mỹ Đức, Mỹ Chánh, Mỹ Hòa, Mỹ Thành), đá xây dựng (Mỹ Lợi, Mỹ An, Mỹ Trinh, Mỹ Hòa, Mỹ Hiệp), than bùn (Mỹ Thắng), cao lanh (Mỹ Hiệp, Mỹ Đức). Bờ biển Phù Mỹ từ Phú Thứ (Mỹ Đức) đến Vĩnh Lợi (Mỹ Thành) có nhiều bãi ngang, rạn san hô, vũng tạo thành những cụm ao đìa ven bờ đủ điều kiện để phát triển nghề nuôi trồng thủy sản kể cả lĩnh vực nuôi thủy sản bằng lồng thả nuôi trên biển. Cùng với nuôi trồng, Phù Mỹ còn khá mạnh về lĩnh vực chế biến thủy sản với các sản phẩm như: ruốc khô, cá khô, nước mắm, đặc biệt là loại mắm cá thu của Phù Mỹ thì nay đã nổi tiếng khắp cả nước. Ngành nghề thủ công ở Phù Mỹ cũng khá đa dạng, nhiều nơi đã hình thành vùng sản xuất tập trung sử dụng nguyên vật liệu địa phương như: chế biến nước mắm ở Mỹ Thọ, chế biến xơ dừa ở Mỹ Lợi, sản xuất đồ mây tre, đan lát ở Mỹ Trinh, sản xuất đồ sành sứ ở Mỹ Quang... * Đánh thức tiềm lực Cho đến nay, cùng với Tuy Phước, Vân Canh, An Nhơn; Phù Mỹ là huyện có nguồn đá ốp lát, đá xây dựng thuộc loại phong phú nhất. Chưa có những cuộc điều tra, khảo sát để đánh giá một cách toàn diện và đầy đủ tiềm năng, chủng loại, trữ lượng đá granite của Phù Mỹ (trừ mỏ đá đen tuyền Phù Hà – Mỹ Hòa được đánh giá sơ bộ có trữ lượng khoảng 4,5 triệu m3) nhưng điều có thể nói ngay là những loại đá đẹp nhất, có giá trị cao nhất mà thị trường đang chú ý hầu hết đều có đủ ở huyện này. Có thể kể đến những mỏ đá sắc xanh ở Mỹ Thành, đá sắc đỏ ở Mỹ Đức, đá sắc trắng, vàng tổ ong, đen tuyền ở Mỹ Hòa. Cho đến nay trên toàn địa bàn huyện vẫn mới chỉ có 2 đơn vị tổ chức khai thác đá granite với lượng khai thác hãy còn rất thấp. Một khi quốc lộ 1A được nâng cấp xong, các cụm công nghiệp được mở rộng, kinh tế phát triển đồng thời huyện cũng cải thiện sự hấp dẫn của chính sách hỗ trợ, trải thảm đỏ mời nhà đầu tư thì tình thế sẽ khác hẳn. Trong những năm qua, các công trình nghiên cứu quốc gia về tuyển quặng tinh inmenhite, ziếc côn, rutin... trong sa khoáng biển Bình Định đã được Viện Địa chất khoáng sản, Viện Luyện kim màu triển khai và cho những kết quả sơ bộ đáng phấn khởi. Ước tính, Bình Định có khoảng 2 triệu tấn quặng tinh inmenhite nằm lộ thiên ven biển phân bố khá đồng đều ở hai huyện Phù Mỹ và Phù Cát. Những thông số này cho phép Phù Mỹ tổ chức gọi mời đầu tư và khai thác khoáng sản titan là một trong những lĩnh vực mà Phù Mỹ đã thu hút được nhiều vốn đầu tư. Hiện nay, trên địa bàn đã có 2 doanh nghiệp đang tổ chức khai thác sa khoáng titan, 2 doanh nghiệp khác đang hoàn chỉnh thủ tục để triển khai khai thác. Bên cạnh lĩnh vực khai thác khoáng sản, nói tới Phù Mỹ bây giờ là nói đến chuyện phát triển nghề nuôi tôm trên cát. Quả thật, về Mỹ An và Mỹ Thắng vào những ngày này, trong câu chuyện của người dân, ta dễ dàng nhận thấy bóng dáng của con tôm. Ông Huỳnh Văn Nam – Phó chủ tịch UBND huyện Phù Mỹ cho biết: "Bên cạnh 2.000 ha ao đầm đã được khai thác lâu nay, huyện đã hợp đồng nghiên cứu xây dựng quy hoạch vùng nuôi tôm trên cát để mở rộng khả năng nuôi trồng. Quy hoạch này do Viện Hải dương học Nha Trang thực hiện, chính Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Tác An – Viện trưởng chủ trì. Bản quy hoạch đã được các cơ quan thẩm định đánh giá rất cao. Tiếp đó hợp phần quy hoạch chi tiết được các chuyên gia của trường Đại học thủy lợi II thực hiện. Kết quả chúng tôi đã có một vùng nuôi tôm trên cát rộng 500 ha trong đó diện tích rừng chắn cát rộng 300ha, diện tích hồ nuôi trồng là 200ha. Huyện đã đầu tư hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng đường giao thông, tiêu thoát nước, kéo điện đến chân công trình ao hồ. 120ha hồ tôm đầu tiên đã được triển khai xong ở Mỹ An, 80 ha còn lại của Mỹ Thắng hiện đang được khẩn trương thực hiện. Khu nuôi tôm này là điểm nhấn quan trọng để thể hiện năng lực khả năng phát triển của Phù Mỹ, bởi giá trị kinh tế của con tôm thì ai cũng đã biết rồi!". * Nhìn về phía trước Kinh tế Phù Mỹ trong mấy năm gần đây liên tục tăng trưởng với tốc độ bình quân 7%/năm, cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển đổi theo hướng tích cực. Sản xuất nông nghiệp phát triển khá toàn diện, công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ có nhiều chuyển biến mới, một số ngành nghề truyền thống đã được phục hồi và tích cực tham gia thị trường. Số lượng tàu thuyền đánh cá, phương tiện vận tải đường bộ tăng đáng kể... Đó là cơ sở để ta có thể thêm tin tưởng vào tương lai phát triển của Phù Mỹ. Ông Trần Thái Nga - Chủ tịch UBND huyện khẳng định: "Có thể Phù Mỹ chưa có những bước phát triển nhảy vọt, nhưng với những gì đã đạt chứng tỏ chúng tôi đã có những bước đi vững chắc và đi đúng hướng. Cơ sở hạ tầng của Phù Mỹ đang được cải thiện tích cực: đường giao thông tốt hơn, trường học nhiều hơn, kiên cố hơn, hệ thống điện đang được nâng cấp về chất lượng, môi trường được kiểm soát chặt chẽ... Với sự chuẩn bị đó, chắc chắn trong giai đoạn sắp tới Phù Mỹ sẽ phồn vinh hơn." . Bá Phùng